Rozwój oferty handlowej we wschodnich województwach i w mniejszych miastach, nadal silny trend rozbudowy i modernizacji istniejących centrów w 2014 r., to wnioski płynące z raportu Jones Lang LaSalle.
Eksperci Jones Lang LaSalle podsumowali sytuację na polskim rynku nieruchomości handlowych na koniec 2013 r. oraz zaprezentowali prognozy rozwoju na 2014.
Podaż – intensywny koniec 2013 r.
Po widocznym spowolnieniu w 2012 r., 2013 przyniósł znaczny rozwój rynku. Sektor centrów handlowych w ubiegłym roku powiększył się o 459.000 mkw. (275.000 mkw. w IV kw.). Nowe centra handlowe otwierano zarówno w głównych aglomeracjach, m.in. w Aglomeracji Katowickiej (Galeria Katowicka i Europa Centralna), Poznaniu (Poznań City Center), Krakowie (Galeria Bronowice), Trójmieście (Riviera czyli rozbudowa centrum Wzgórze), czy Warszawie (Plac Unii City Shopping), jak również w małych i średnich miastach – Nowym Sączu (Trzy Korony), Łomży (Galeria Veneda), Inowrocławiu (Galeria Solna), Chojnicach (Brama Pomorza), czy Czechowicach-Dziedzicach (Stara Kablownia).
Na koniec 2013 r. powierzchnia najmu w nowoczesnych obiektach handlowych wyniosła 11,8 mln mkw., z czego prawie 8,5 mln mkw. (72 proc.) przypadało na centra handlowe;,1,3 mln mkw. na parki handlowe, 1,85 mln mkw. na wolno stojące magazyny handlowe, a 163.000 mkw. na centra wyprzedażowe. Wskaźnik nasycenia powierzchnią najmu w centrach handlowych wzrósł o 12 mkw. do poziomu 220 mkw./1 000 mieszkańców.
Popyt w 2013 r. – ponad 30 nowych marek na polskim rynku
Polska jest wciąż atrakcyjna dla sieci handlowych, zarówno wchodzących na nasz rynek, jak i już obecnych, a poszukujących możliwości dalszego rozwoju. W 2013 r. pojawiło się ponad 30 nowych marek, takich jak m.in. Louis Vuitton, Hollister, Sports Direct, Celio, Original Marines, Only, Joop!, Tape a l’oeil, Bobbi Brown, Laura Ashley. Operatorzy z dużym portfolio marek wprowadzili nowe koncepty, np. Sinsay (LPP), H.E. by Mango, H&M Home. Powstały nowe formaty sklepów, jak np. Empik Express. Dynamicznie rosły sieci dyskontów odzieżowych (Pepco, KiK, NKD), których ekspansji sprzyjał rozwój małych parków handlowych. Z drugiej strony, niektóre sieci handlowe podjęły decyzję o opuszczeniu polskiego rynku bądź o optymalizacji portfolio sklepów (np. Charles Voegele, Marrionaud, Wallis, KappAhl, Jackpot & Cottonfield, LaSenza, Flo).
Czynsze „prime” pozostają stabilne
W ciągu 2013 r. czynsze za powierzchnie typu „prime” (najlepsze lokale o powierzchni ok. 100 mkw. w kategorii moda i akcesoria w wiodących centrach handlowych), utrzymywały się na stabilnym poziomie. Tradycyjnie najwyższe stawki odnotowuje się w Warszawie, gdzie w ciągu ubiegłego roku czynsze „prime” wzrosły nieznacznie o ok. 5 proc. do 85–100 euro za mkw. miesięcznie, w efekcie rekomercjalizacji przeprowadzonych w wiodących galeriach handlowych.
Trendy na 2014 – utrzymana dynamika rozwoju rynku
Edyta Potera, dyrektor w Dziale Wynajmu Powierzchni Handlowych, Jones Lang LaSalle, komentuje:
– 2014 będzie drugim z rzędu bardzo intensywnym rokiem na rynku powierzchni handlowych w Polsce. Deweloperzy centrów handlowych pozostają aktywni . W budowie jest 610.000 mkw., z czego ok. 500.000 mkw. to podaż zapowiadana na ten rok. Wśród największych obiektów planowanych na 2014 należy wymienić Atrium Felicity i Tarasy Zamkowe w Lublinie, Galerię Warmińską w Olsztynie, Galerię S w Siedlcach czy Galerię Amber w Kaliszu. Rozwinie się oferta handlowa w województwach na wschodzie kraju, a także w miastach nie przekraczających 100 tys. mieszkańców. Nadal istotnym trendem będzie rozbudowa istniejących obiektów, zwłaszcza starszej generacji, w celu umocnienia ich pozycji na lokalnych rynkach.
W latach 2014 – 2015 powiększą się m.in.: Galeria Pomorska (Bydgoszcz), Ogrody (Elbląg), Atrium Copernicus (Toruń), Magnolia Park (Wrocław), Gemini Park (Bielsko-Biała), Galeria Sudecka (Jelenia Góra).
Wybierając nowe lokalizacje, najemcy nadal będą preferować istniejące obiekty istniejące o ugruntowanej pozycji.
– Najsilniejszym popytem w dalszym ciągu będą cieszyć się wiodące obiekty w największych aglomeracjach, chociaż najemcy interesują się również dobrej jakości obiektami na mniejszych rynkach. Właściciele centrów o słabszej pozycji oraz tych znajdujących się w miastach o wysokim stopniu nasycenia powierzchnią handlową, powinni być przygotowani do optymalizacji stawek czynszowych – dodaje Edyta Potera.
Rynek inwestycyjny
Wartość transakcji inwestycyjnych w sektorze handlowym wyniosła 1,32 mld euro na koniec roku, z czego większość (1,12 mld euro) przypadła na II połowie 2013 r. W samym IV kw. sfinalizowane zostały transakcje za ok. 550 mln euro, w tym Wola Park (Warszawa), Galeria Kazimierz (180,4 mln euro, Kraków) czy portfolio Charter Hall (Zakopianka w Krakowie, Borek we Wrocławiu, Turzyn w Szczecinie, Arena w Gliwicach i Dąbrówka w Katowicach – 174,5 mln euro). Na tak wysoki łączny wolumen złożyły się również transakcje sfinalizowane w okresie wcześniejszym – Silesia City Center (ok. 400 mln euro – największa transakcja w Europie Środkowo-Wschodniej, Katowice) oraz Galeria Dominikańska (151,7 mln euro, Wrocław).
Agnieszka Kołat, dyrektor w Dziale Rynków Kapitałowych Nieruchomości Handlowych w Europie Środkowo-Wschodniej, Jones Lang LaSalle, informuje:
– 2013 r. był bardzo mocny pod kątem transakcji inwestycyjnych sfinalizowanych w segmencie nieruchomości handlowych. Wartość transakcji w 2013 r. zamknęła się kwotą 1,32 mld euro, co oznacza wzrost o blisko 25 procent w porównaniu do 1,07 mld euro w 2012 r. Liczby te potwierdzają, że Polska nadal cieszy się dużym zainteresowaniem inwestorów. Z naszych analiz wynika, że dobry klimat inwestycyjny utrzyma się w 2014 r., a wartość umów kupna/sprzedaży może osiągnąć poziom porównywalny z 2013 rokiem. Już w pierwszej połowie 2014 oczekiwane jest zamknięcie kilku znaczących transakcji.
Wykres: Wartość transakcji inwestycyjnych na rynku nieruchomości handlowych w okresie 2003-2013 (mln euro)
Źródło: Jones Lang LaSalle, styczeń 2014
